Mae Sir Fynwy, Dyffryn Gwy a'r Mynyddoedd Duon wedi bod yn ysbrydoli beirdd ledled y byd ers dros 800 mlynedd. O Sieffre o Fynwy i Owen Sheers, ysgrifennwyd llinellau di-rif am ein dyfrffyrdd a'n copaon, adfeilion rhamantus a henebion.
Dyma bedwar o'r beirdd mwyaf nodedig a ysbrydolwyd gan Sir Fynwy a'n tirwedd.
Sieffre o Fynwy
Therefore, ye Britons, give a wreath to Geoffrey of Monmouth
Sieffre o Fynwy, Bywyd Myrddin (tua.1150)
Mae Sir Fynwy wedi bod yn creu ac yn ysbrydoli beirdd o'r 12fed ganrif, fel y gwelir gyda 'Bywyd Myrddin' Sieffre o Fynwy, cerdd Lladin gyda rhai o'r cyfeiriadau cynharaf at Myrddin, y Brenin Arthur ac Afallon. Credir mai tref Rufeinig gyfagos Caerllion hyd yn oed yw'r Camlod hanesyddol.
Darllenwch 'Bywyd Myrddin' yma : http://www.sacred-texts.com/neu/eng/vm/vmeng.htm
Darllenwch mwy am Geoffrey o Drefynwy
William Wordsworth
O sylvan Wye! thou wanderer thro' the woods,
How often has my spirit turned to thee!
William Wordsworth, Llinellau wedi'u Cyfansoddi ychydig filltiroedd uwchben Abaty Tyndyrn (1798)
Yr enwocaf wrth gwrs yw William Wordsworth, a ysbrydolwyd gymaint yn ystod taith cwch Dyffryn Gwy ar Orffennaf 13eg 1798 fel y ysgrifennodd gerdd gyfan wedi ei neilltuo iddi. Mae ei eiriau'n dwyn i’r meddwl y 'clogwyni serth ac aruchel', y 'coedwig hwyl a gwyllt' ac 'afonydd dwfn a nentydd unig' yr Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol hon ac mae wedi bod yn ysbrydoli rhagor o farddoniaeth byth ers hynny.
Darllenwch y gerdd lawn yma : https://www.poetryfoundation.org/poems/45527/lines-composed-a-few-miles-above-tintern-abbey-on-revisiting-the-banks-of-the-wye-during-a-tour-july-13-1798
Allen Ginsberg
A solid mass of Heaven, mist-infused, ebbs thru the vale,
a wavelet of Immensity, lapping gigantic through Llanthony Valley
Allen Ginsberg, Wales Visitation (1968)
Yn y 1960au treuliodd Allen Ginsberg, un o feirdd amlycaf y genhedlaeth guro, amser yng Nghapel-y-ffin yn y Mynyddoedd Duon (gogledd Sir Fynwy). Wedi'i ysbrydoli gan y beirdd o'i flaen, y golygfeydd o'i gwmpas, a'r LSD y tu mewn iddo, pennodd ei awdl i Gymru a Sir Fynwy ar gyfer The New Yorker.
Darllenwch ei 'Wales Visitation' llawn yma: https://www.poemhunter.com/poem/wales-visitation/
Owen Sheers
Her east-west flanks, one dark, one sunlit, her vernacular of borders.
Her weight, the unspoken words of an unlearned tongue.
Owen Sheers, Skirrid Fawr (2005)
Sy'n dod â ni i'r 21ain Ganrif, ac Owen Sheers o'r Fenni. Enillydd Llyfr y Flwyddyn ddwywaith, ac awdur preswyl cyntaf Undeb Rygbi Cymru, mae Owen wedi'i lunio gan amgylchedd y Fenni a Sir Fynwy. Yma y bu Owen yn dringo coed, mynydda’r uchderau a chreu barddoniaeth.
Gallwch ddarllen 'Skirrid Fawr' yma: https://serenbooks.wordpress.com/2016/07/29/friday-poem-skirrid-fawr-owen-sheers/